Szkolny pedagog na co dzień spotyka się z konfliktami wśród uczniów. Pomaga im je rozwiązywać, a także szukać porozumienia w napiętych sytuacjach.

Rozmowa z panią Aleksandrą Franaszek, pedagogiem szkolnym z Gimnazjum nr 4 w Krakowie.

Czy agresja to duży problem w społeczności gimnazjalnej?
Media donoszą o kolejnych przypadkach często brutalnych zachowań uczniów. Należy jednak pamiętać, że są to sytuacje skrajne. Jeśli chodzi o młodzież gimnazjalną, to znacznie częściej mamy do czynienia z nieporozumieniami, niedomówieniami, które są przyczyną różnych konfliktów. Myślę, że agresja jest problemem, który pojawia się w różnych społecznościach i dotyczy osób w różnym wieku.

Z jakimi typami agresji możemy spotkać się w szkole? Które bardziej emocjonalnie wpływają na uczniów?
Myślę, że w tym pytaniu chodzi o charakter agresywnego zachowania. Może on być fizyczny - czyli wyrażony za pomocą czynów, np. napaść, bójka, bądź słowny - czyli np. obrażanie kogoś przy użyciu wulgarnych słów. Każde niewłaściwe zachowanie może wpłynąć na emocje, uczucia człowieka.

Czy agresja zostawia trwały ślad w życiu człowieka?
W przeciwieństwie do przemocy fizycznej agresja słowna nie pozostawia śladów na ciele, może jednak odcisnąć trwały ślad w psychice człowieka. Wszystko zależy od osobowości. Jedni ludzie są bardziej wrażliwi, inni mniej.

Z jakich powodów ludzie wybuchają agresją?
Przyczyn może być wiele. Jest to bardzo indywidualna kwestia. Zdarza się, że agresja jest wynikiem niezaspokajanych potrzeb, efektem jakiejś frustracji. Może być też sposobem na zwrócenie na siebie uwagi osób dorosłych.

Czy może mieć to związek z przeszłością, jakimiś przykrymi doświadczeniami?
Owszem, może, ale wcale nie musi. Rzeczywiście czasem jest tak, że przykre doświadczenia z przeszłości na tyle mocno wpływają na człowieka, że powiela on negatywne wzorce i zachowania, których kiedyś sam doświadczył. Może być też tak, że osoba, która doświadczyła przykrych dla siebie zdarzeń, starannie dba o to, by nie krzywdzić drugiego człowieka w sposób, w jaki ona została potraktowana.

Kto jest najbardziej narażony na przemoc w szkole?
Nie jestem w stanie odpowiedzieć na to pytanie, ponieważ nie ma w tej kwestii żadnych reguł. Gdy jednak dojdzie do przykrych sytuacji, uczniowie mogą uzyskać pomoc u dyrektora szkoły, nauczycieli, wychowawcy klasy bądź pedagoga szkolnego. W szkole każdy uczeń powinien czuć się dobrze i bezpiecznie.

Jak się bronić?
Myślę, że są dwie ogólne zasady. Pierwsza z nich - nie prowokować sytuacji konfliktowych, a wszelkie nieporozumienia rozwiązywać na drodze spokojnej i kulturalnej rozmowy. Druga zasada - nie należy dać się sprowokować, mimo iż często danemu zdarzeniu towarzyszą silne emocje. Uważam, że dialog jest bardzo dobrą i bezpieczną formą rozwiązywania sporów.

Jak reagować, gdy jest się świadkiem przykrego zdarzenia?
Wszystko zależy od tego, co się dzieje. Na pewno nie można przejść obojętnie. Brak reakcji może być odebrany jako przyzwolenie na tego typu zachowanie. Myślę, że trzeba ocenić sytuację i podjąć właściwe kroki, np. wezwać pomoc medyczną, powiadomić o zdarzeniu policję bądź zwrócić się do osób zaufanych z prośbą o pomoc.

Bardzo dziękuję za rozmowę.