Z capoeirą pierwszy raz zetknęłam się na imprezie promującej różne formy aktywności fizycznej. Brazylijski panel przykuł moja uwagę poprzez swoją oryginalność.
Trochę historii…
Capoeira została stworzona na przełomie XVIII i XIX wieku przez afrykańskich niewolników w Brazylii. Był to sposób na rozrywkę i zabawę odrywającą od codziennej niedoli, ale także na szkolenie w walce. Ruchy w capoeirze wywodzą się z rytualnych tańców plemion afrykańskich, łącząc w sobie ich rytmy. Natomiast współcześnie to kombinacja faktycznej walki z akrobatyką, kopnięciami i obaleniami. Jest to jednak bardzo dynamiczna i płynna sztuka walki, nie ma w niej statycznych ruchów, przez co może być też postrzegana, jako forma tańca. Obecnie rozróżniamy cztery style capoeiry:
- regional – najpopularniejsza i najbardziej widowiskowa. Szybkość i dynamizm ruchów czyni ją praktyczną w walce.
- angola – powraca do tradycyjnych form. Pozbawiona większości elementów sztuki walki, bardziej skupia się na grze, współpracy i tańcu.
- contemporanea / moderna – współczesna capoeira, która czerpie z rozwiązania zarówno z formy regional jak i angola, wykorzystując różnorodne techniki i sposoby trenowania.
- carioca – pierwszy formalny styl capoeiry. Jednakże usunięto z niej muzykę i śpiew, pozostawiając tylko sztuczność walki. Obecnie styl ten praktycznie zanikł, ponieważ był wykorzystywany przez brazylijskie gangi, przez co zaczął się źle kojarzyć.
Kultura i tradycja
W capoeira stałym elementem jest rytuał roda (krąg, koło). Capoeiristas tworzą krąg, którego centrum jest orkiestra, czyli bateria. Gracze parami wchodzą do środka kręgu, by tam prowadzić symulowaną walkę – jogo, która niejednokrotnie przeradza się w realną agresywną walkę (jogo duro). Pozostali w tym czasie muzyką i śpiewem nadają całości axé (energię). Co istotne w capoeira jogo duro jest bardzo rzadkie. Najważniejsza w tej sztuce jest zabawa, współpraca, dlatego zawodnicy nazywani są graczami między, którymi toczy się gra, nie walka.
Podstawowym ruchem jest ginga, która daje podstawę do wyprowadzenia dalszych kopnięć, ciosów czy uników. Przez swoja dynamikę nadaje całości charakter tańca.
Styl walki charakteryzują instrumenty. Podstawowym jest berimbau, który nadaje rytm prowadzonej grze (może być spokojna, płynna i opierająca się na zaskoczeniu przeciwnika zamarkowanymi atakami i unikami lub szybką, dynamiczną i opartą na efektownych ewolucjach). Pozostałe instrumenty wchodzące w skład baterii to: atabaque, pandeiro, agogo, reco-reco, Pau de Chuva (Deszczowy Kij).
Najważniejszym dniem w życiu Capoeiristas jest batizado, czyli chrzest. Jest to wprowadzenie do świata capoeira i do społeczności grupy, w której ćwiczy. Otrzymuje się wtedy pierwszy stopień oznaczony odpowiednim kolorem sznura (cordao/corda) przyznawanego po pojedynku z osobą najwyższą stopniem w grupie. Po walce zostaje też nadawane imię odnoszące się często do stylu walki bądź charakteru gracza. Batizado odbywa się zawsze raz w życiu. Każdy następny wyjazd nazywany jest Troca de Corda (zmiana sznura).
W Krakowie bardzo prężnie działają dwie szkoły capoeira. Zachęcam wszystkich zainteresowanych, ponieważ naprawdę warto znaleźć w sobie duszę brazylijskiego wojownika i poznać tę (jeszcze) mało popularną, lecz bardzo efektowną sztukę.
Linki:
http://www.capoeira.krakow.pl/
Milena Mazur
Śmigło
