Za nami trzecia edycja Szkolnego Budżetu Obywatelskiego. Wzięły w niej udział 34 krakowskie szkoły ponadpodstawowe. W Szkolnym Budżecie Obywatelskim uczniowie sami zgłaszają pomysły, tworzą projekty, a następnie wybierają te, które ich zdaniem są najbardziej atrakcyjne i potrzebne. Młodzi ludzie decydują, na co wydać fundusze udostępnione przez miasto i w ten sposób uczą się partycypacji.
Jak sprawić, aby mechanizmy, rolę i znaczenie partycypacji zrozumieli młodsi mieszkańcy miasta? Jak rozbudzić w nich zaangażowanie, poczucie sprawczości i chęć współdecydowania o ważnych sprawach – teraz dotyczących szkoły, a w przyszłości także miasta i kraju? Jak zwiększyć zrozumienie zasad i procesu budżetu obywatelskiego wśród młodzieży? Odpowiedzią miasta na te pytania jest Szkolny Budżet Obywatelski (SzBO).
W Szkolnym Budżecie Obywatelskim wzięły udział 34 samorządowe szkoły ponadpodstawowe: licea, technika, szkoły branżowe, szkoły specjalne oraz bursa szkolnictwa ponadpodstawowego i internat. Finalnie spośród 233 zgłoszonych projektów (w których przygotowanie było zaangażowanych ponad 800 uczniów) 222 spełniały warunki formalne. W głosowaniu do realizacji uczniowie wybrali 93 z nich. Głosowało aż 7069 osób. Tegoroczne statystyki pokazują większe zaangażowanie i zainteresowanie młodych ludzi projektem niż odnotowane w poprzednich edycjach.
− Szkolny Budżet Obywatelski to przeniesienie ważnego procesu na grunt szkoły. Młodzi ludzie, którzy biorą w nim udział, uczą się, na czym polega partycypacja. Liczymy, że poza świetnymi efektami dostrzegalnymi w szkołach, w których projekt jest realizowany, w przyszłości zobaczymy także efekty tego przedsięwzięcia w skali miasta. Bo naszym celem jest wyposażenie młodych mieszańców w kompetencje, które pozwolą im aktywnie wejść w dorosłe życie. Poprzez takie projekty nie tylko przybliżamy miejski budżet obywatelski, ale też pokazujemy, jak ważna jest partycypacja, dialog, branie współodpowiedzialności, współudział i współdecydowanie w sprawach, które teraz mogą być związane ze społecznością szkoły, a później przekładają się na inne działania społeczne – mówi Andrzej Kulig, zastępca prezydenta Krakowa.
Zwycięskie propozycje
Na Szkolny Budżet Obywatelski miasto przeznaczyło w tym roku 204 tys. zł. Każda szkoła biorąca udział w procesie otrzymała 6 tys. zł – to kwota na realizację zwycięskich projektów (przy czym wartość jednego projektu to maksymalnie 3 tys. zł). Przygotowane przez uczniów projekty, które zwyciężyły w głosowaniu pokazują zarówno ich potrzeby, jak też zainteresowania. Uczniowie XXIII LO przeznaczą otrzymane z budżetu miasta pieniądze na organizację pikniku, w XXXI LO powstanie sala ogrodowa do prowadzenia lekcji w przestrzeni wypoczynkowej na zewnątrz szkoły. Na zorganizowanie przestrzeni rekreacyjnych miejskie pieniądze przeznaczy także Szkoła Branżowa nr 14 i Techniku Gastronomiczne nr 11. Ogródek kieszonkowy na dziedzińcu szkoły stworzą młodzi ludzie z XLII LO, a Zespół Szkół Łączności przygotuje lawendową pasiekę.
W III LO uczniowie chcą przeznaczyć pieniądze przekazane przez miasto na zakup solarnej ładowarki do telefonów i innych urządzeń, w XVI LO planują zakup maszyny do czyszczenia butów (warto tu dodać, że dla klas o profilu policyjno-wojskowym kwestia czystości butów jest niezwykle istotna), a mieszkańcy Internatu Zespołu Szkół Budowlanych nr 1 chcą kupić suszarkę do ubrań.
Szkoła Branżowa Specjalna I Stopnia dla Niesłyszących nr 29 przygotuje święto pizzy poprzedzone zakupem specjalnego pieca, a Szkoła Branżowa nr 12 w Centrum Autyzmu i Całościowych Zaburzeń Rozwojowych kupi drewniany domek do przechowywania narzędzi ogrodniczych.
Technikum Specjalne dla Niesłyszących zorganizuje rozgrywki ligi bilardowej. Technikum Ekonomiczno-Hotelarskie nr 4 zakupi sprzęt do gry w unihokeja, a Technikum Chemiczne i Ochrony Środowiska nr 3 zorganizuje mistrzostwa w strzelectwie sportowym. Z kolei Zespół Szkół Elektrycznych nr 1 w ramach Szkolnego Budżetu Obywatelskiego kupi fantom do nauki resuscytacji krążeniowo-oddechowej na potrzeby szkoleń.
Przygotowanie merytoryczne
Tegoroczna edycja Szkolnego Budżetu Obywatelskiego została poprzedzona spotkaniami i warsztatami przybliżającymi proces partycypacji, mapowania potrzeb, przedstawienia zasad projektów, w których wzięło udział ponad 9 tysięcy uczniów. Przeprowadzono 335 warsztatów. Koordynatorzy SzBO otrzymali też szereg narzędzi do wdrożenia procesu w szkołach: materiały informacyjne, lekcje scenariuszowe, grafiki do wykorzystania w działaniach komunikacyjnych.
Na wszystkich etapach Szkolnego Budżetu Obywatelskiego realizatorzy przedsięwzięcia mogli liczyć na wsparcie miasta – ekspertów z zakresu partycypacji oraz polityki młodzieżowej realizowanej w ramach programu Młody Kraków.
Wyposażeni w nowe kompetencje
Realizatorzy i uczestnicy projektu podkreślają, że zaangażowanie uczniów w SzBO sprawia, że mają oni większe poczucie wpływu na decydowanie o sprawach szkoły. Uczestnictwo w SzBO to dla młodych ludzi ogromna porcja wiedzy na temat funkcjonowania szkół oraz miasta i jego oferty, możliwość weryfikacji pomysłów i zdobycia nowych umiejętności. Dzięki SzBO wzrasta również rola samorządów uczniowskich. Szkołom uczestnictwo w projekcie pomaga budować pozytywny obraz miejsc otwartych na dialog i partnerstwo, wspierających aktywność i zaangażowanie podopiecznych. Projekt to również korzyści społeczne dla miasta – dzięki SzBO młodzi ludzie lepiej poznają zasady miejskiego budżetu obywatelskiego i chętniej angażują się w różne działania realizowane w Krakowie.
Dodajmy, że Kraków jest jednym z kilku polskich miast realizujących budżety partycypacyjne dla młodzieży. Podobne inicjatywy odbywają się m.in. w Warszawie, Szczecinie, Poznaniu i Lublinie.
Szkolny Budżet Obywatelski to projekt zrealizowany w ramach programu Młody Kraków 2.0 skierowanego do młodych ludzi uczących się, studiujących i pracujących w Krakowie.
Dodatkowe informacje o projekcie można znaleźć na stronie Młody Kraków, a także śledzić na profilach: Szkolny Budżet Obywatelski (Facebook), Młody Kraków 2.0 (Facebook), mlody_krakow (Instagram). Realizację dotychczasowych projektów pokazuje także film promocyjny.
SzBO 2022/23 w liczbach:
- 34 krakowskie szkoły
- 9135 uczniów uczestniczących w warsztatach
- 335 zrealizowanych warsztatów
- 840 uczniów zaangażowanych w opracowanie projektów
- 233 zgłoszone projekty
- 222 projekty spełniające warunki formalne i przyjęte do głosowania
- 7069 głosujących uczniów
- 93 zwycięskie projektów
Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Krakowa