26 kwietnia Kopiec Krakusa

Tradycyjne Święto Rękawki „W cieniu świętego dębu" - O wierzeniach przedchrześcijańskich

Obchodzone od wieków święto trzeciego dnia Wielkanocy. Od roku 2001 odbywające się pod Kopcem Krakusa w formie konkursów, pokazów walk, prezentacji uzbrojenia i życia z okresu wczesnego średniowiecza. Pod Kopcem Krakusa można zobaczyć jak wyglądało życie we wczesnośredniowiecznych osadach, rzemiosło, uzbrojenie, stroje. Można spróbować potraw gotowanych według przepisów naszych przodków i zobaczyć jak wyglądały średniowieczne potyczki zbrojne. Uzupełnieniem jest możliwość poznania historii Kopca Krakusa, państwa Wiślan i Polan. Corocznie na Tradycyjne Święto Rękawki przyjeżdża około 20 drużyn z Polski południowej

W programie:
11.30
Prezentacja przybyłych drużyn.

12.00
Tradycyjny obrzęd rozpalenia ognia na szczycie Kopca Kraka.

12.30
Bieg wojów w pełnym uzbrojeniu.

13.00
Wiosenny pochód Jarowita.

14.00

Celebracja na terenie świątyni obrzędów mających zapewnić pomyślność mieszkańcom grodu Krakowa.

- wróżba z kołaczem
- ulewanie miodu
- składanie ofiar
- tańce wieszczek

16.00
Prezentacja wróżb i obrzędów wojennych. Bitwa.

17.00
Tryzna. Igrzysku ku czci poległego wojewody. Rekonstrukcja słowiańskiego pochówku ciałopalnego.

17.30
Koncert zespołu Roberto Delira & Kompany.
Przez cały czas trwania Święta można obejrzeć:

- Rekonstrukcję świątyni przedchrześcijańskiej (Kącina -chram słowiańska)
- wróżby wiedźmy
- warsztat powroźniczy
- kuźnię kowala
- warsztat garncarza
- konkursy „sprawności rycerskich"
- warsztaty tkackie

Dom Kultury „Podgórze"
ul. Krasickiego 18
30-515 Kraków
Tel. 012-656-36-70, 012-656-18-90, 021-656-45-43

podgorze@dkpodgorze.krakow.pl
www.dkpodgorze.krakow.pl

Współorganizacja:
Drużyna Wojów Wiślańskich „Krak"
Rada Dzielnicy XIII Miasta Krakowa

Historia Rękawki

XV wiek - na Kopcu Krakusa odbywały się tajemne obrzędy zaduszek wiosennych, z ucztą pogrzebową i paleniem ogni, gromionych w "Kazaniach trzemieniańskich" Michała z Żarnowca /1497 r./.
II poł. XVI wieku "Księgi Hetmańskie" Stanisława Sarneckiego: "Szczepili lucos z drzew osobliwych gaiki i pieniądze szczero - srebrne, które zowią świętego Jana pieniędzmi rozsiewali/.../ i igrzyska tu rozmaite sprawowali. Prawdopodobnie zaduszki odbywały się w pierwszy dzień wiosny, i na tę okazję wzgórze Kopca iluminowane było oczyszczającym ogniem, sadzono święte gaiki, przypuszczalnie by dusze zmarłych powracających w postaci ptaków miały gdzie odpocząć. Złe duchy organizując pokazy walk szermiercznych i prawdopodobnie z tego samego powodu w ziemię zaorywano monety z podobiznami św. Jana. Aby odciągnąć uczestników pogańskiego święta władze kościelne wybudowały kościół pod wezwaniem św. Benedykta, w którym to kościółku odpust odbywał się tego samego dnia co zaduszki.
XVII wiek - pierwszy raz pojawia się nazwa Kopiec Krakusa, a także nazwa Rękawka na oznaczenie wzgórza na którym usypany był Kopiec/ słowo rękawka pochodzi z języka starosłowiańskiego od słów "raka, rakew" oznaczającego trumnę lub grób/.
XVIII wiek - najtrwalszym śladem po pogańskim święcie wiosennym jest zwyczaj urządzania na Kopcu styp pogrzebowych za zmarłych, którym poświęcano chleb, jabłka, a nade wszystko jajka, które miały moc zjednywania dobra, obrony przed złem, a jako ziarno życia zasilały duszę zmarłego. To właśnie stąd pochodzi zwyczaj zrzucania pożywienia ze stoków Kopca wprost w ręce okolicznej biedoty, który zachował się do wieku XIX.
XIX wiek - Rękawka to przede wszystkim kiermaszowo - jarmarczna atrakcja, jedyna okazja dla której cały Kraków ściągał do Podgórza, zabawa ludowa z jej podstawowymi atrybutami: karuzelą, huśtawkami, katarynkami z papugami, strzelaniem z wiatrówek, wspinaniem się na słup obsypany talkiem i wyścigami w workach.
5 kwietnia 1836 roku - Dekret władz austriackich zakazujący wejścia na Kopiec spowodował, że ludność cofnęła się na Wzgórze Lasoty, pod kościół św. Benedykta i wtedy to po raz pierwszy obrządek rzucania jaj i bułek odbył się tu.
1846 rok - Wybudowanie wokół Kopca fortu wojskowego ostatecznie przesądziło o przeniesieniu święta Rękawki pod kościół św. Benedykta.
1897 rok - Dekret władz austriackich zakazujący zrzucania z góry żywności wydania z powodu dantejskich scen, które się przy tym rozgrywały.
I poł. XIX wieku - Rękawka to już tylko zabawa - festyn, z której obraz ukazał A. Wajda w jednym z odcinków serialu " Z biegiem lat, z biegiem dni".

XX wiek: Czym jest Rękawka?

Czy to tylko odpust odbywający się w trzeci Dzień Świąt Wielkanocnych pod Kościółkiem św. Benedykta, czy też ślad prastarych obrzędów słowiańskich? Od 2001 roku Dom Kultury "Podgórze" organizuje Rękawkę w innej formie - wraca do jej prasłowiańskich korzeni - umożliwiając cofnięcie się w czasie o sześć wieków. Pod Kopcem Krakusa można zobaczyć jak wyglądało życie we wczesnośredniowiecznych osadach, rzemiosło, uzbrojenie, stroje. Można spróbować potraw gotowanych według przepisów naszych przodków i zobaczyć jak wyglądały średniowieczne potyczki zbrojne. Uzupełnieniem jest możliwość poznania historii Kopca Krakusa, państwa Wiślan i Polan.